اثر استرس اکسیداتیو بر بدن انسان
در ابتدا لازم است بدانید که اکسیداسیون یک فرآیند طبیعی و ضروری است که بایستی به صورت طبیعی در بدن ما رخ دهد. از سوی دیگر، استرس اکسیداتیو زمانی رخ می‌دهد که بین فعالیت رادیکال های آزاد و فعالیت آنتی اکسیدانی عدم تعادل وجود داشته باشد.
جالب است بدانید که اگر رادیکال های آزاد در بدن به درستی کار کنند، به‌راحتی می‌توانند به مبارزه با عوامل بیماری زا کمک کنند و حتی برای بدن انسان مفید باشند.
اما زمانی که رادیکال‌های آزاد بیش از حدی باشند که آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند آنها را متعادل نگه دارند(تجمع رادیکال‌های آزاد)، آنها به‌راحتی می‌توانند به بافت چربی، DNA و پروتئین‌های بدن شما آسیب جدی بزنند. پروتئین‌ها، لیپیدها و DNA بخش بزرگی از بدن انسان را تشکیل می‌دهند، به طوری که آسیب رادیکال‌های آزاد به آنها می‌تواند در طول زمان منجر به تعداد زیادی بیماری شود. بیماری‌هایی از قبیل:
الف) دیابت
ب) آترواسکلروز یا سخت شدن رگ‌های خونی
ج) بیماری‌های التهابی
د) فشار خون بالا که به آن بیماری فشار خون نیز می‌گویند
ر) بیماری قلبی
ز) بیماری‌های عصبی، مانند پارکینسون و آلزایمر
ژ) سرطان
جدای از موارد فوق شاید برایتان جذاب باشد بدانید که استرس اکسیداتیو با پیری زودرس در افراد رابطه مستقیم دارد.
عوامل دارای رادیکال آزاد
جالب است بدانید که اکثر افراد به طور طبیعی رادیکال های آزاد را از طریق فرآیندهایی مانند ورزش یا التهاب در بدن خود تولید می‌کنند. این موضوع بسیار طبیعی است و بخشی از سیستم پیچیده بدن برای حفظ سلامت خود محسوب می‌شود.
اما ممکن است رادیکال های آزاد بر اثر برخی عوامل محیطی در بدن ما ایجاد شود. عواملی از قبیل:
- لایه ازن
- برخی از آفت کش‌ها و پاک کننده‌ها
- قرار گرفتن در معرض دود سیگار و یا کشیدن سیگار
- تابش و تشعشع نور خورشید
- آلودگی هوا و آلودگی‌های محیطی
از سوی دیگر رژیم غذایی سرشار از قند، چربی و الکل نیز ممکن است به تولید رادیکال های آزاد مضر در بدن کمک می‌کند.
پیشگیری از استرس اکسیداتیو
در ابتدا بایستی بدانید که اجتناب کامل از قرار گرفتن در معرض رادیکال های آزاد و استرس اکسیداتیو تقریبا امری غیرممکن است. با این حال، کارهایی وجود دارد که می‌توانید برای به حداقل رساندن اثرات استرس اکسیداتیو بر بدن خود انجام دهید.
مهمترین کاری که می توانید انجام دهید افزایش سطح آنتی اکسیدان‌ها و کاهش تشکیل رادیکال‌های آزاد در بدن است.
یکی از روش های جلوگیری از استرس اکسیداتیو این است که اطمینان حاصل کنید که آنتی اکسیدان‌های کافی در رژیم غذایی خود دریافت می‌کنید. در حقیقت شما بایستی مواد غذایی با آنتی اکسیدان بالا مصرف کنید تا تعادل برقرار شود.
نمونه هایی از میوه‌ها و سبزیجات حاوی آنتی اکسیدان بالا عبارتند از:
- انواع توت‌ها
- میوه گیلاس
- میوه‌های خانواده مرکبات
- میوه آلو
- سبزی‌های برگ تیره
- کلم بروکلی
- هویج
- گوجه فرنگی‌ها
- زیتون
نمونه های دیگر از منابع آنتی‌اکسیدانی رژیمی نیز عبارتند از:
- ماهی
- ویتامین E
- ویتامین سی
- زردچوبه
- چای سبز
- ملاتونین
- پیاز
- سیر
- دارچین
سبک زندگی سالم نیز به‌راحتی می‌تواند از ایجاد شدن استرس اکسیداتیو (Oxidative stress) جلوگیری و یا آن را تاد حد بسیار بالایی، کاهش دهد. سبک زندگی سالم شامل مواردی از قبیل موارد زیر می‌شود:
الف) یک برنامه ورزشی منظم و متوسط
این موضوع با سطوح آنتی اکسیدان طبیعی بالاتر و کاهش آسیب ناشی از استرس اکسیداتیو در ارتباط مستقیم است. ورزش منظم با طول عمر بیشتر، اثرات کمتر پیری و کاهش خطر سرطان و بیماری مرتبط است.
ب) سیگار کشیدن ممنوع
از قرار گرفتن در معرض دود سیگار و کشیدن آن نیز خودداری کنید.
ج) در مصرف مواد شیمیایی احتیاط کنید.
این مواد شامل پاکسازی مواد شیمیایی، اجتناب از قرار گرفتن در معرض تشعشعات غیرضروری و آگاهی از سایر منابع قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، مانند آفت کش‌های مورد استفاده در غذا یا باغبانی است.
د) نسبت به محیط زیست آگاه باشید.
ابتکارات سازگار با محیط زیست مانند استفاده از حمل و نقل عمومی به کاهش تولید رادیکال های آزاد برای شما و جامعه شما کمک می کند.
ر) کرم ضد آفتاب بزنید
کرم ضد آفتاب به‌راحتی از آسیب اشعه ماوراء بنفش به پوست شما جلوگیری می‌کند.
ژ) از مصرف الکل اجتناب کنید
ز) به اندازه کافی بخوابید
خواب کافی برای حفظ تعادل در تمام سیستم‌های بدن شما بسیار حائز اهمیت است. جالب است بدانید که عملکرد مغز، تولید هورمون، تعادل آنتی اکسیدانی و رادیکال های آزاد و بسیاری از چیزهای دیگر تحت تاثیر خواب قرار می‌گیرند.
ح) از پرخوری پرهیز کنید
مطالعات نشان داده اند که پرخوری و خوردن مداوم بدن شما را بیشتر از زمانی که در فواصل زمانی مناسب غذا بخورید و در وعده های کوچک یا متوسط بخورید، در وضعیت استرس اکسیداتیو نگه می‌دارد.
از اینکه ما را در این مقاله از مجله اویور همراهی نمودید، سپاس‌گزاریم.
